معاملات فصلی به فهرستی از اطلاعات خرید، فروش و سایر فعالیت‌های اقتصادی اشخاص حقیقی و حقوقی گفته می‌شود که طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم باید هر سه ماه یک بار به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه شود. این محتواهای ارسالی باهدف افزایش شفافیت اقتصادی و جلوگیری از فرار مالیاتی طراحی‌شده‌اند. عدم ارسال یا تأخیر در گزارش‌ها طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم جرائم زیر را در پی دارد:
- جریمه عدم ارسال: ۱٪ از مبلغ معاملات ارسال نشده.
- جریمه استفاده از کد اقتصادی دیگران: ۱۰٪ از مبلغ معامله.
- جریمه تأخیر: ۱٪ از مبلغ معاملات برای هرماه تأخیر.
این جرائم غیرقابل بخشش هستند، بنابراین رعایت مهلت‌های قانونی اهمیت زیادی دارد. برای جلوگیری از این جرائم و طرح سوالات امکان استفاده از خدمات اظهارنامه مالیاتی تدوین حساب نیز فراهم شده است.
مهلت ارسال گزارش معاملات فصلی در سال ۱۴۰۴
مهلت ارسال اسناد حداکثر ۴۵ روز پس از پایان هر فصل است. جدول زیر مهلت‌های ارسال مستندات سه‌ماهه در سال ۱۴۰۴ را نشان می‌دهد:
| فصل | بازه زمانی | مهلت ارسال |
| بهار | ۱ فروردین تا ۳۱ خرداد | تا ۱۵ مرداد ۱۴۰۴ |
| تابستان | ۱ تیر تا ۳۱ شهریور | تا ۱۵ آبان ۱۴۰۴ |
| پاییز | ۱ مهر تا ۳۰ آذر | تا ۱۵ بهمن ۱۴۰۴ |
| زمستان | ۱ دی تا ۲۹ اسفند | تا ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۵ |
توجه: در شرایط خاص (مانند شیوع بیماری یا مشکلات سامانه)، سازمان مربوطه ممکن است مهلت‌ها را تمدید کند. برای اطلاع از تمدیدها، به سایت رسمی سازمان امور مالیاتی (tax.gov.ir) مراجعه کنید.
مدارک موردنیاز برای تهیه گزارش فصلی
برای تهیه مستندات معاملات فصلی ارائه مدارک دقیق و کامل ضروری است. این مدارک به مؤدیان کمک می‌کند تا گزارش خرید و فروش فصلی را به‌درستی در سامانه ثبت کنند. در ادامه، مدارک موردنیاز به‌صورت کاربرپسند فهرست شده است:
- فاکتورهای رسمی خرید و فروش:
شامل فاکتورهایی با شماره سریال، تاریخ، مبلغ و مشخصات طرف معامله برای ثبت دقیق مستندات سه ماهه.
- اطلاعات طرف‌های معامله:
کد اقتصادی، کد ملی یا شناسه ملی طرف‌های معامله (اشخاص حقیقی یا حقوقی) برای تکمیل مستندات سه‌ماهه.
- قراردادهای منعقدشده:
جزئیات قراردادهای تجاری، اجاره یا خدماتی که در دوره فصلی منعقدشده‌اند.
- اسناد صادرات و واردات:
مدارک گمرکی و فاکتورهای مربوطه برای معاملات برون‌مرزی، در صورت وجود.
- مدارک اجاره املاک:
قراردادهای اجاره و اطلاعات پرداخت‌ها برای ثبت در سامانه گزارش فصلی.
توصیه: از نرم‌افزارهای حسابداری مانند هلو یا سپیدار برای سازماندهی مدارک استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که اطلاعات واردشده در سامانه با اسناد مطابقت دارد تا از خطاها و جرائم مالیاتی جلوگیری شود. همچنین، نگهداری نسخه پشتیبان از مدارک توصیه می‌شود.
نحوه ارسال گزارش معاملات فصلی
ارسال معاملات فصلی یکی از تکالیف مهم مؤدیان است که طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم باید از طریق سامانه گزارش فصلی انجام شود. برای تهیه و ارسال گزارش خرید و فروش فصلی، دو روش اصلی وجود دارد که در ادامه به صورت خلاصه و کاربرپسند توضیح داده‌شده است:
روش آنلاین:
۱. به سامانه گزارش فصلی (ttms.tax.gov.ir) مراجعه کنید.
۲. بانام کاربری و رمز عبور وارد شوید یا ثبت‌نام کنید.
۳. فرم‌های مربوط به گزارش فصلی (خرید، فروش، قراردادها) را تکمیل کنید.
۴. اطلاعات را بررسی کرده، ثبت نهایی کنید و کد رهگیری دریافت کنید
این روش برای کسب‌وکارهایی با تعداد معاملات محدود مناسب است.
روش آفلاین:
۱. نرم‌افزار TTMS را از سایت سازمان امور مالیاتی دانلود کنید.
۲. اطلاعات مستندات سه‌ماهه را در فایل اکسل استاندارد وارد کنید.
۳. فایل را در سامانه گزارش فصلی بارگذاری کرده و تأیید نهایی کنید. این روش برای حجم بالای معاملات کارآمدتر است.
۴. برای موفقیت در ارسال معاملات فصلی، اطلاعات باید دقیق و مطابق با دفاتر قانونی باشد.
مراحل گام‌به‌گام ارسال گزارش در سامانه TTMS
ارسال اطلاعات از طریق سامانه گزارش فصلی (TTMS) یکی از تکالیف کلیدی مؤدیان است که طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم انجام می‌شود. برای تهیه گزارش خرید و فروش فصلی، مراحل زیر را به‌صورت گام‌به‌گام دنبال کنید:
ورود به سامانه:
به سایت ttms.tax.gov.ir مراجعه کنید. بانام کاربری و رمز عبور وارد شوید یا در صورت نیاز ثبت‌نام کنید.
انتخاب نوع اسناد:
در سامانه، نوع مستندات سه‌ماهه (خرید، فروش، قراردادها، صادرات یا اجاره) را انتخاب کنید.
واردکردن اطلاعات معاملات:
جزئیات مستندات سه‌ماهه شامل کد اقتصادی، کد ملی یا شناسه ملی طرف معامله، مبلغ، تاریخ و نوع معامله را با دقت ثبت کنید.
بررسی اطلاعات:
داده‌های واردشده را بررسی کنید تا از صحت آن‌ها مطمئن شوید. خطاهایی مانند عدم تطابق کد اقتصادی را اصلاح کنید.
ثبت نهایی و دریافت کد رهگیری:
پس از تأیید اطلاعات، گزینه «ثبت نهایی» را انتخاب کنید. کد رهگیری دریافتی نشان‌دهنده موفقیت ارسال معاملات فصلی است.
نکته: در صورت بروز خطا در سامانه، هشدارهای سامانه را بررسی و رفع کنید. با رعایت این مراحل، مستندات سه‌ماهه به‌موقع و دقیق ارسال‌شده و از جرائم مالیاتی جلوگیری می‌شود.
مشمولین ارسال گزارش معاملات فصلی
طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، افراد و نهادهای زیر موظف به ارسال معاملات فصلی هستند:
- اشخاص حقوقی: تمامی شرکت‌ها و سازمان‌های ثبت‌شده.
- اشخاص حقیقی گروه اول: شامل واردکنندگان، صادرکنندگان، صاحبان کارخانه‌ها، هتل‌های سه ستاره و بالاتر، صرافی‌ها و مشاغلی با درآمد سالانه بیش از ۵۵ میلیارد ریال.
- مشمولین مالیات بر ارزش‌افزوده: تمامی افرادی که طبق قانون موظف به پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده هستند.
- سایر مشاغل خاص: مانند مؤسسات حسابداری، حمل‌ونقل و فروشگاه‌های زنجیره‌ای.
نکته: برخی معاملات، مانند فروش به مصرف‌کننده نهایی یا مشمولین ماده ۸۱ (کشاورزی، دام‌پروری و غیره)، ممکن است معاف از ارائه مستندات باشند.
نکات کلیدی برای ارسال صحیح گزارش معاملات فصلی
رعایت نکات کلیدی در تهیه گزارش خرید و فروش فصلی از خطاها و جرائم مالیاتی جلوگیری می‌کند. در ادامه، نکات ضروری به‌صورت کاربرپسند ارائه‌شده است:
دقت در ثبت اطلاعات:
اطلاعات مستندات سه‌ماهه، شامل کد اقتصادی، مبلغ و تاریخ معاملات، باید دقیق و مطابق با اسناد مالی باشد.
تطابق با سامانه مؤدیان:
از سال ۱۴۰۱، فاکتورهای ثبت‌شده در سامانه مؤدیان نیازی به ثبت مجدد در سامانه ندارند. پس حتما همخوانی داده‌ها را بررسی کنید.
رعایت مهلت قانونی:
ارسال مستندات باید حداکثر ۴۵ روز پس از پایان هر فصل انجام شود تا از جریمه ۱٪ مبلغ معاملات جلوگیری شود.
استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری:
ابزارهایی مانند سپیدار یا هلو به مدیریت دقیق مدارک و تسریع در تهیه گزارش سه‌ماهه کمک می‌کنند.
بررسی معافیت‌ها:
معاملات با مصرف‌کننده نهایی یا مشمولین ماده ۸۱ (مانند کشاورزی) ممکن است از ارسال مستندات سه‌ماهه معاف باشند. این موارد را شناسایی کنید.
مشاوره با کارشناسان:
آموزش معاملات فصلی و بهره‌گیری از خدمات حسابداری حرفه‌ای، خطاها را به حداقل می‌رساند.
اهمیت گزارش معاملات فصلی
گزارش سه‌ماهه یکی از تکالیف کلیدی مؤدیان در ایران است که بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم الزامی شده است. این محتواهای ارسالی نقش مهمی در شفافیت مالی و انطباق با قوانین دارند. در ادامه، دلایل اهمیت گزارش سه‌ماهه را به‌صورت خلاصه و کاربردی بررسی می‌کنیم:
شفافیت مالی:
این گزارش امکان رصد دقیق فعالیت‌های اقتصادی را به سازمان امور مالیاتی می‌دهد. این امر به جلوگیری از فرار مالیاتی و تطابق اطلاعات با اظهارنامه‌ها کمک می‌کند.
جلوگیری از جرائم مالیاتی:
عدم ارسال به‌موقع می‌تواند جرائمی مانند ۱٪ از مبلغ معاملات ارسال نشده را به دنبال داشته باشد. ارسال صحیح گزارش سه‌ماهه از این ریسک‌ها جلوگیری می‌کند.
تسهیل فرآیند با سامانه TTMS:
سامانه گزارش فصلی (ttms.tax.gov.ir) بستری آنلاین برای ثبت آسان و دقیق اطلاعات فراهم کرده است. این سامانه فرآیند ارسال را ساده‌تر می‌کند.
مدیریت بهتر اقتصادی:
تهیه گزارش سه‌ماهه به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا سوابق مالی خود را منظم نگه‌دارند و از مشکلات حسابرسی مالیاتی در امان بمانند. گزارش سه‌ماهه نه‌تنها الزام قانونی است، بلکه به بهبود مدیریت اقتصادی و کاهش ریسک‌های قانونی کمک می‌کند.